(Bron: Binnenlandsbestuur.nl)

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft geconcludeerd dat een grondige herziening van de participatiewet noodzakelijk is en alleen zal werken als er niet langer uitsluitend wordt gefocust op de uitstroom van bijstandsgerechtigden naar betaald werk. In het recent gepubliceerde onderzoek “Een brede blik op bijstand” constateert het SCP dat gemeenten onvoldoende hulp bieden aan bijstandsgerechtigden met complexe problemen als gevolg van de huidige wetgeving. De nadruk op re-integratie naar betaald werk is te groot, waardoor bepaalde groepen burgers die niet direct in staat zijn om terug te keren naar de reguliere arbeidsmarkt, onvoldoende of helemaal geen ondersteuning krijgen van gemeenten. Van de mensen die langer dan vijf jaar een bijstandsuitkering ontvangen, ontvangt 45 procent geen hulp meer. Volgens onderzoeker Patricia van Echtelt van het SCP moet de nieuwe wetgeving meer in lijn zijn met de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO).

Het kabinet werkt aan een hervorming van de participatiewet

Op 14 juni staat er een commissiedebat gepland in de Tweede Kamer over de plannen van het kabinet om de wet te wijzigen. Hoewel het kabinet herhaaldelijk heeft benadrukt dat er aan deze hervormingen wordt gewerkt, laten de aangekondigde veranderingen op zich wachten. Er wordt beloofd dat de wet zal worden verzacht, met ideeën zoals het schrappen van de kostendelersnorm tot een leeftijd van 27 jaar, het beperkt toestaan van inkomsten met behoud van uitkering en het toestaan van giften. Deze maatregelen zouden de wet menselijker maken en bijstandsgerechtigden meer vrijheden geven om zichzelf te ontwikkelen. Er wordt ook gesproken over een fundamentele herziening, het zogenaamde “spoor 2”, maar concrete informatie hierover ontbreekt nog. Dit werd vorig jaar al opgemerkt door enkele Kamerleden tijdens een commissiedebat met minister Schouten.

Stapeling van problemen

Volgens Van Echtelt is het feit dat er wordt gewerkt aan een fundamentele herziening zeker een positieve ontwikkeling. De problemen met de participatiewet kunnen namelijk niet worden opgelost met snelle oplossingen. Dit blijkt opnieuw uit de resultaten van dit onderzoek. De cijfers tonen aan dat veel bijstandsgerechtigden te maken hebben met een opeenstapeling van problemen. Ongeveer de helft van hen ervaart problemen bij dagelijkse handelingen, zoals traplopen of huishoudelijke activiteiten. Daarnaast heeft 40 procent problemen in de gezinssituatie en worstelt een derde met financiën. Meer dan de helft van de bijstandsgerechtigden kampt met een opeenstapeling van problemen, terwijl dit slechts geldt voor 12 procent van de mensen zonder bijstand.

Wet sluit niet aan bij problematiek

Het is juist deze stapeling van problemen die ervoor zorgt dat de participatiewet onvoldoende aansluit op de behoeften van bijstandsgerechtigden. “Op dit moment is de participatiewet gericht op het zo snel mogelijk begeleiden van mensen uit de bijstand naar betaald werk. Dat is zeer belangrijk en veel mensen willen ook graag werken. Wat we echter in dit rapport concluderen, is dat deze wens voor een deel van de bijstandsgerechtigden door verschillende omstandigheden niet haalbaar is. Vanwege hun problematiek die niet alleen te maken heeft met de arbeidsmarkt, is een integrale aanpak waarbij ook andere domeinen worden betrokken van belang.” De onderzoeker schat dat ongeveer een derde van de bijstandsgerechtigden op korte termijn een reguliere baan zou kunnen krijgen, maar dit is een ruwe schatting. Vorig jaar concludeerde het gemeentebestuur van Den Haag dat het voor 40 procent van hun bijstandsgerechtigden eenvoudigweg onmogelijk is om ooit nog betaald werk te verrichten.


Bron en zie verder: Binnenlandsbestuur 9 juni 2023